Terapia behawioralna i behawioralno-poznawcza, czyli skutecznie rozwiązać problem
W przeciwieństwie do podejścia psychoanalitycznego terapia behawioralna skupia się na tu i teraz zamiast szukać przyczyn problemów w wydarzeniach z przeszłości. Opiera się na badaniach dotyczących procesów uczenia się, które wykorzystuje do modyfikacji wyuczonych, problemowych zachowań. Skupia się wyłącznie na zachowaniu człowieka jako reakcji na otoczenie. Pacjent zgłasza się z konkretnym problemem, który ma zostać rozwiązany. W trakcie terapii rozwijane są pożądane aktywności (asertywność, umiejętność radzenie sobie ze stresem, relaksacja), które mają zastąpić i zredukować zachowania destrukcyjne (agresja, lęki, nadmierne napięcia).
Terapia dzieli się na konkretne etapy:
�/span> zdefiniowanie problemu,
�/span> diagnoza z analizą funkcjonalną, czyli określenie czynników psychospołecznych utrwalających niepożądane zachowania,
�/span> określenie celu terapii i wzmocnienie motywacji do dokonania pozytywnych zmian,
�/span> terapia właściwa z zastosowaniem wybranych procedur terapeutycznych,
�/span> utrwalanie efektów, czyli wzmacnianie pozytywnych zachowań.
Kontrakt terapeutyczny określa reguły współpracy pacjenta i terapeuty, cel do osiągnięcia oraz częstotliwość spotkań.
Psychoterapia behawioralna jest w zasadzie terapią krótkoterminową �może obejmować kilkanaście spotkań, ale jeśli problem jest złożony, a zaburzenie głębokie, może trwać do kilku lat. Wskazana jest w zaburzeniach rozwojowych (autyzm), fobiach (w tym fobii społecznej), PSD (zespole stresu pourazowego), zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych, problemach małżeńskich i seksualnych, somatyzacji problemów psychicznych a także zaburzeniach osobowości typu borderline.
W terapii behawioralno-poznawczej zasady postępowania i działania są podobne jak w terapii behawioralnej, ale większą wagę przywiązuje się tu do emocji oraz odpowiedzialności pacjenta za proces terapeutyczny, zwiększenia kompetencji w radzeniu sobie z problemami i ogólnej poprawy jakości życia. Grupy terapeutyczne (psychoterapia grupowa) często opierają się na zasadach terapii behawioralno-poznawczej.
Jest stosowana w depresjach, zaburzeniach lękowych (napadach paniki), natręctwach, zaburzeniach odżywiania (anoreksja, bulimia), nadużywaniu substancji psychoaktywnych, a także jako terapia uzupełniająca w farmakoterapii poważnych zaburzeń psychicznych, np. w chorobie afektywnej dwubiegunowej czy schizofrenii. Kontrakt terapeutyczny zawierany jest w zależności od potrzeb i problemów pacjenta.